سارا ناصر زاده
پژوهشگر ، روان درمانگر جنسی و مشاور زوجها
-----------------------------------------------------------
• مسائل و روابط جنسی در نوجوانان و جوانان (3)
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
مسائل روحی و عاطفی دوران بلوغ
سندرم یا نشانگان پیش از عادت ماهانه:
به دلیل اینکه در حالت طبیعی تمامی خانم هایی که در سن باروری هستند عادت ماهانه را تجربه می کنند این قسمت از بحث این هفته علاوه بر دخترخانم های نوجوان مربوط به خانم ..........................
سارا ناصر زاده
پژوهشگر ، روان درمانگر جنسی و مشاور زوجها
-----------------------------------------------------------
• مسائل و روابط جنسی در نوجوانان و جوانان (3)
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
مسائل روحی و عاطفی دوران بلوغ
سندرم یا نشانگان پیش از عادت ماهانه:
به دلیل اینکه در حالت طبیعی تمامی خانم هایی که در سن باروری هستند عادت ماهانه را تجربه می کنند این قسمت از بحث این هفته علاوه بر دخترخانم های نوجوان مربوط به خانم ها هم می شود.
عادت ماهانه یک فرایند پیچیده است. توضیح ساده آن این است که برای ایجاد عادت ماهانه هیپوتالاموس در مغز وهیپوفیز هورمون های مربوطه را ترشح می کنند و تقریبا بطور همزمان تخمدانها هم هورمونهای لازمه را وارد جریان خون می کنند. در این دوران جدار رحم که در دوران سیکل ماهانه برای دوران لانه گزینی و باروری آماده شده ریزش می کند و همین خونریزی عادت ملاهانه را تشکیل می دهد. در این زمان هر فردی می تواند حالت های متفاوت جسمی، روحی و یا عاطفی را تجربه کند.
در آمریکا از هر 4 نفر دچار یکی از نشانگان این دوران است و در انگلستان طبق آماری که گرفته شده از هر 3 نفر 1 نفر دچار نشانگان عادت ماهانه است.
بخاطر اهمیت این مسئله یک موسسه به نام موسسه ملی نشانگان پیش از عادت ماهانه تاسیس شده که اگر مایل بودید به زبان انگلیسی مطالعه کنید و بیشتر در این مورد بدانید می توانید به سایت آنها به آدرس: http://www.pms.org.uk مراجعه کنید. در ضمن سایت میو کلینیک در آمریکا هم اطلاعات خوبی را در این مورد دارد:
http://www.mayoclinic.com/health/premenstrual-syndrome/DS00134
عوارض دوران قائدگی می تواند جسمی باشد مثلا: شامل سردرد، بی خوابی، درد زیر دل، حساس شدن و ورم سینه ها، درد عضلات و مفصل ها، بالارفتن جزئی وزن بدلیل احتباس مایعات، نفخ ، خستگی و بعضی ها هم به اصطلاح ویار پیدا می کنند مثلا شکلات می خورند، و غیره . یا عوارض روحی باشد: مثل: دلشوره، عصبیت، زود رنجی و غیره.
بعضی ها هم دچار حواس پرتی می شوند. مثلا: احساس می کنند نمی توانند تمرکز کنند یا دست و پا چلفتی شده اند و یا وسایلشان را جا می گذارند و غیره. بعضی ها هم دچار افسردگی می شوند. احساس بیهودگی می کنند، تا کسی چیزی به آنها بگوید زود به گریه می افتند بخصوص اگر کسی خلاف میلشان کاری را بکند و دست و دلش به هیچ کاری نمی رود.
بعضی از موارد نشانگان هم در فرد وجود دارند و صرفا در این دوران تشدید می شوند یا عود می کنند. مثلا اگر کسی میگرن داشته باشد در این دوران شاید سردردش عود کند که معمولا بخاطر افت شدید استروژن است. و یا اگر زمینه افسردگی داشته باشد حالت های شدیدتری از افسردگی را تجربه کند. در مجموع عوارض پیش از عادت ماهانه معمولا از یک هفته پیش از شروع خونریزی شروع می شود و چند روز بعد از شروع خونریزی متوقف می شود. بنابراین می توان تشخیص داد که ناراحتی که فرد تجربه می کند مربوط به آن دوران است و یا اینکه مزمن است و باید توسط پزشک بررسی شود.
کاری که خیلی در این مورد کمک می کند، داشتن دفتر یادداشت دوران قائدگی است. یعنی که فرد یک دفتر دارد و در آن می نویسد که از یک هفته پیش از شروع عادت ماهانه تا چند روز بعد از شروع خونریزی چه حالت هایی را داشته. مثلا این بار من هیچ حالتی نداشتم و یا مثلا سر درد داشتم که از دو روز مانده به خونریزی شروع شد و یک روز بعد از آن شدید شد و در روز سوم خونریزی فروکش کرد .
بعضی از این حالت ها ممکن است فقط یکبار پیش بیاید مثلا شب پیش دیر خوابیدید و برای آن سرتان درد گرفته و که این نشانگان عادت ماهانه نیست. اما اگر یکی از این حالت ها در حداقل دو عادت ماهانه پیش آمد آنوقت می شود نتیجه گیری کرد که این عارضه خاص مربوط به دوران عادت ماهانه بوده. دانستن این نکات و اینکه فرد بداند که در این دوران چه حالتی را دارد به او کمک می کند که کمترین صدمه را به ارتباطاتش با دیگران بزند. مثلا دختر خانمی که می داند در هنگام عادت ماهانه زودرنج می شود به کوچکترین چیزی که دوستانش می گویند با آنها قطع رابطه نمی کند.
آیا درمانی یرای نشانگان عادت ماهانه وجود دارد؟
یک سری درمانهایی پیشنهاد شده برای این نشانگان که برخی از آنها توسط خود فرد می تواند اجرا بشود و دسته دیگر هم درمانهای دارویی است که بعضا خود فرد می تواند استفاده کند و یا باید به پزشک مراجعه کند تا دوز مناسب دارو دریافت کند. مثلا یکی از ساده ترین درمانهای پیشنهاد شده کنترل خواب و خوراک فرد است. اگر فرد خواب کافی و عمیق داشته باشد بصورتی که زمانی که بیدار می شود احساس سرزندگی کند، این خواب کافی بوده و اثر مثبتی روی کم کردن ناراحتی های این دوران می گذارد.
خوردن غذاهایی که کربوهیدرات دارند مثلا برنج و نان و سیب زمینی بخاطر نشاسته ای که دارند در پژوهش ها مفید گزارش شده. در ضمن خوردن غذاهای پر نمک ممکن است باعث جمع شدن آب در بدن بشود که توصیه نمی شوند. نوشیدن مشروبات الکلی و نوشیدنی های کافئین دار از جمله قهوه و چای غلیظ هم بدلیل بر هم زدن تعادل انرژی و اینکه در بعضی ها سبب بی خوابی می شود توصیه نشده است.
نرمش های منظم و سبک در این دوران به جریان خون کمک می کند و می تواند از ناراحتی های جسمی این دوران کم کند اما مثلا دراز و نشست و یا نرمشهای عضلات شکم درد را بعضا بدتر می کند چون باعث انقباض مضاعف می شود. در بعضی افراد گذاشتن چراغ مادون قرمز و یا گرم کردن زیر شکم درد را تخفیف می دهد.
تمرینهایی برای آرامش فکر مثل مدیتیشن یا مراقبه و یوگا برای بعضی افراد مفید بوده. برای افرادی که نماز می خوانند باید بگویم که چون در این دوران شما نماز نمی خوانید منبع آرامش فکری تان را ندارید بنابراین بهتر است که در عرض روز وقتی را برای مراقبه بگذارید.
در برخی موارد هم رفتار درمانی به فرد کمک می کند تا رفتارهای مخربی را که در این دوران ممکن است انجام بدهد کنترل کند و یا بعضا تصحیح کند که بعدا احساس پشیمانی نکند. با توجه به حالت هایی که فرد دارد و نیازی که دارد درمانهای دارویی هم پیشنهاد شده از جمله: قرص های ویتامین که ترکیبی از ویتامینها و املاح معدنی دارند. پیریدوکسین که نوعی از ویتامین B6 است برای بعضی افراد مفید گزارش شده.
در بعضی موارد پزشک قرص های ضد بارداری برای افراد تجویز می کند. از بین این قرص ها بخصوص آنهایی که ترکیبی هستند یعنی استروژن و پروژسترون دارند مفیدترند. داروهای مسکن و ضدالتهابی غیر استروئیدی یا غیر هورمونی مثل استامینوفن کدئین و یا پروفن هم مفید بوده اند (همینجا یادآوری کنم که بروفن را با معده خالی نخورید). داروهای ضد دلشوره و بعضی از داروهای ضدافسردگی هم در کم کردن حالت های روحی این دوران موثر شناخته شده اند. مثلا بعضی از پژوهشگران داروهای ثابت کننده خلق را هم موثر دانسته اند از جمله لیتیوم.
در حال حاضر دانشمندان بر روی دارویی کار می کنند که امیدوارند بتواند حالت های روحی دوران عادت ماهانه را درمان کند. تا آن موقع امتحان کردن روش های غیر دارویی که ضرری ندارد به امتحان کردنش می ارزد. این موارد و استفاده از داروهای ذکر شده برای بعضی ها مفید بوده و برای بعضی دیگر نبوده اما هر فردی با توجه به شرایطش باید ببیند که چه چیزی برایش کار میکند. تصویری که یک فرد نوجوان نسبت به بدنش دارد و اینکه این تصویر چگونه شکل می گیرد. معمولا در شکل دادن این تصویر: اطرافیان، آموزش در مورد اندام های بدن و رسانه های عمومی موثرترین هستند.
معمولا مقایسه اعضایی که می توان آنها را دید آنقدر دشوار نیست مثلا اعضایی چون چشم و بینی و غیری. اما در مورد اعضایی از بدن که در دوران بلوغ خیلی تغییر می کنند و در حدی هم خصوصی هستند که نمی توان براحتی با اعضای تناسلی بقیه افراد در جامعه مقایسه اش کرد. افراد ممکن است دچار نگرانی هایی بشوند که بخاطر رفعش دست به کارهای بعضا پرخطر بزنند. که البته اکثر این موارد هم بی مورد است. یکی از کارهایی که فرد ممکن است بکند این است که از هر جای ممکن الگویی بدست بیاورد که بتواند خودش را با آن محک بزند تا مطمئن شود که اعضای تناسلی اش اصطلاحا نرمال است.
مخرب ترین و متاسفانه در دسترس ترین منبعی که در این مورد وجود دارد منابع تجاری اینترنتی و فیلم های تجاری هستند که در مورد روابط جنسی ساخته می شوند. فرد نوجوان لزوما نمی داند که چه هدفی پشت این فیلم هاست و تنها تصورات اغراق آمیز و غلطی را می بیند که به حدی می توانند تاثیر گذار باشند که افراد اصلا به شک می افتند که مبادا آنها ناقص الخلقه و غیرعادی هستند.
به طور میانگین پژوهش های روانشناختی نشان داده اند که در بین افراد زیر 18 سال قسمتی که مربوط به منطق و شناخت است یعنی قدرت تصمیم گیری، آینده نگری و درک کامل و جامع نسبت به مسائل هنوز در حال شکل گیری است (البته این رشد تا سن 25 سالگی ادامه دارد) و اینکه افراد نوجوان معمولا هنوز در مرحله شناخت تغییرات بدنشان و ساختن اعتماد به نفس خود هستند بنابراین در این مرحله رویارویی با چنین اطلاعات مبالغه آمیز و نادرستی میتواند روی اعتماد به نفسشان تا حدی اثر بگذارد که حتی از ایجاد رابطه بترسند.
بنابر یافته های این پژوهش ها در کشورهای مختلف درجات مختلف و سن بندی های مختلفی برای فیلم ها، سایت های اینترنتی، و کتابها و مجلات در نظر گرفته اند. در این مورد در برنامه بعدی که ویژه پدران و مادرهای گرامی است به تفصیل صحبت می کنم.
براساس پژوهش ها افرادی که دوران بلوغ را با موفقیت پشت سر گذاشته اند در اکثر موارد زیر مشترک بوده اند:
- افرادی که با پدر و مادرو یا یک فرد مشابه مثل پدر و یا مادربزرگ و غیره نزدیک بوده اند یعنی می توانستند مشکلات خودشان را با آنها در میان بگذارند حالا ممکن است لزوما آن مشکل حل نشده باشد اما همین که با یک بزرگتر مسئله را مطرح کرده اند به آنها احساس امنیت داده.
- افرادی که به طور مرتب به مدرسه رفته اند و با دوستان و معلم های خود رابطه مثبتی داشته اند. برای آینده شان هدف داشته اند یعنی اگر از آنها بپرسید 5 سال و یا 10 سال از الان خودتان را کجا می بینید بتوانند پاسخ واقع گرایانه ای بدهند. فعالیت ورزشی و یا هنری را در کنار درس خود داشته اند که از آن طریق هم اوقات فراغتشان را پر کنند و هم بتوانند احساسات خود را ابزار کنند.
- افرادی که اعتقادات معنوی و اخلاقی دارند.این اعتقادات از اعتقادات مذهبی گرفته تا اعتقادات معنوی و اصول اخلاقی محکم، به هدفمند بودن فرد کمک می کند و نه گفتن را در برابر خواسته های پرخطر دوران نوجوانی کم می کند.
برگرفته شده از BBCPersian.com
پزشکی - دانستنی های پزشکی - مسائل و روابط جنسی در نوجوانان و جوانان (3)
نکات مهم برای اولین رابطه جنسی در ازدواج